هورامانات

سید علی رضا هاشمی:

نگرش ازدواج در سینمای ایران و تغییر در سبک زندگی جوانان

تبدیل جوامع از سنتی به در حال توسعه و صنعتی، پیامدهای گوناگونی در بخش های مختلف جامعه به وجود می آورد و سبک زندگی را دچار تغییرات وسیع و گسترده میکند.

تبدیل جوامع از سنتی به در حال توسعه و صنعتی، پیامدهای گوناگونی در بخش­های مختلف جامعه به وجود می­آورد و سبک زندگی را دچار تغییرات وسیع و گسترده می­کند. در بستر این تحولات که لازمه جوامع امروزی است، مشخصات ازدواج و همسرگزینی نیز دچار تغییر و دگرگونی شده و مطابق مقتضیات زمان شکل جدیدی به خود می­گیرد.

در کشورهای در حال توسعه، به تعویق انداختن ازدواج، کاهش باروری، بالارفتن میزان مشارکت زنان در نیروی کار، افزایش نرخ طلاق و افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار، نشانه­ هایی از تأثیر امواج سهمگین این تحولات است که به طور عمده متوجه نظام عاطفی و حقوقی روابط دوجنس زن و مرد و عناصر و نهاد­های مربوط با آن یعنی ازدواج و خانواده است.

سینما یکی از حوزه­های عمومی فرهنگ است که بازنمایی خانواده در آن به اشکال مختلف کاربرد داشته و از موضوع ازدواج به انحای مختلف بهره برده است. از این رو موضوع ازدواج در سینمای ایران مورد توجه فیلمنامه­نویسان و کارگردانان بوده و در ژانرهای مختلف از آن استفاده می­نمایند.

امروزه، وجود مسائل مختلف اجتماعی به­ویژه در کلانشهر­هایی چون تهران، پدیده ازدواج را به امری پیچیده و مبهم تبدیل کرده است. این امر به تأخیر در سن ازدواج و افزایش تجرد قطعی، دامن می­زند. از طرف دیگر، روند مدرن شدن نیز در سطح فردی و اجتماعی بر ازدواج تأثیر می­گذارد. از این رو تغییر در سبک زندگی گاه معضلات رفتاری فرهنگی و اجتماعی خاصی را در جامعه پدید می­آورد. چرا که رشد فرهنگ غربی در جامعه و مواردی از این قبیل، باعث تغییر در نگرش جوانان و تأخیر در عبور از جوانی به بزرگسالی و در نتیجه نپذیرفتن نقش در جامعه شده است.

مطابق آمارهای جمعیتی، در کشور ما به لحاظ ساختار سنی، بخش اعظم جمعیت را جوانان و نوجوانان تشکیل می­دهند و جدای از مسائل، مشکلات و نابسامانی­های موجود، موضوع مهم ازدواج، شیوه و اشکال و چگونگی اشاعه نامتقارن آن در حوزه سینما، می­تواند پیامدهای ناخواسته فرهنگی و اجتماعی ناگواری در سطح فردی و اجتماعی در پی داشته باشد.

نتایج حاصل از بررسی و پژوهش­های انجام شده در حوزه «سینما و بازنمایی ازدواج» پس از انقلاب اسلامی، داده­های قابل توجهی را ارائه می­دهد که  نشان دهنده وضعیت بازنمایی ازدواج به عنوان یکی از اساسی­ترین موضوع­ های درگیر در خانواده­ها و نسل جوان است، از جمله:

•         توجه به مقوله ازدواج با توجه به رشد طلایی جمعیت در دهه 60 و قرار گرفتن این نسل در شرایط ازدواج، پرداخت به این موضوع برای فیلمنامه­نویسان و کارگردانانی که دغدغه اجتماعی دارند، مقوله­ای جذاب و پربسامد بوده و حتی می­توان گفت یکی از سوژه­های سینمای بعد از انقلاب است.
•         در فیلم­های سینمایی بررسی شده با محوریت ازدواج، درونمایه روابط دوستانه جوانان به طور عمده مربوط به بازنمایی روابط دوستانه، به­خصوص در پسران بوده (30%) و سایر اشکال این رابطه، کمتر بازنمایی شده است.
•         پیشینه فرهنگ در جامعه ایرانی نشان می دهد که در جامعه سنتی ما، آشنایی دختران و پسران برای ازدواج از طریق خانواده صورت می­گرفت و اصولاً ازدواج­ها درون گروهی و بیشتر فامیلی یا طایفه­ای بود. با توسعه راه­ها، مهاجرت روستائیان به شهر و گسترش وسایل ارتباط جمعی، تغییرات فرهنگی در طی زمان حاصل آمد و فرهنگ حاکم بر ازدواج نیز تغییر پیدا کرد. به طوری که این تغییرات در جامعه امروز کشور ما به خوبی آشکار است. این روند در تغییرات سبک زندگی و ازدواج، موجب شده است تا فیلمنامه­نویسان و کارگردانان سینما نیز به تبع این تغییرات، در 99% فیلم­های خود با سوژه ازدواج را موضوع آشنایی دختر و پسر برای ازدواج و بدون دخالت اولیاء در نظر بگیرند. شاید از این روست که این برداشت موجب شده است موضوع کفویت که در ازدواج بسیار مهم بوده و در حکمت عامه مردم ما جایگاه ویژه­ای دارد، مغفول واقع شود. به­طوری­که در ازدواج­های سینمایی ایران در 60% از فیلم­ها، خانواده­های دختر و پسر به موضوع با اهمیت «کفویت» فکر نمی­کنند.
•         رعایت حدّ عرف و شرع روابط و صمیمیت در بستر روابط منجر به ازدواج نیز از جمله موضوعاتی است که در فیلم­های سینمایی با موضوع ازدواج کمتر توجه می­شود. به طوری که  30% ازدواج ها در بستر روابط مستمر، صميمي و بيش از حدِ قبل از عقد است. این نوع رویکرد در بخشی از جامعة امروز و به­خصوص نزد خانواده­های مذهبی به دلیل دغدغه­ها و نگرانی­های پدران و مادران با این نوع رابطه مردود و یا با واکنش و عدم رضایت همراه است. در حقیقت روابط در سینمای ایران مرزهای معنایی خود را پر رنگ نشان نمی­دهد و در اغلب فیلم­ها روابط بین زن و شوهر قبل و بعد از ازدواج فرقی نمی­کند به­طوری­که بعد از ازدواج همان قدر صمیمی هستند که قبل از ازدواج صمیمی بودند؛ یعنی اگر ازدواج هم نمی­کردند، روابط آن­ها به همین صورت بود و این نشان از تضعیف وجه شرعی ازدواج دارد.
•         چگونگی انعکاس رضایت یا عدم رضایت از ازدواج و زندگی پس از ازدواج در فیلم­ها موجب خوانش و قضاوت جوانان پس از دیدن فیلم می­شود و به نوعی القای بینش نسبت به ازدواج می­گردد. در بررسی انجام شده 30% عروس­ها و 25% دامادها از زندگی بعد از ازدواج خود راضی نیستند که این میزان آمار بالایی است.
•         نتایج پژوهش «آسیب‌شناسی بازنمایی ازدواج در سینمای ایران با تأکید بر هنجارهای اسلامی» حاکی از آن است که 56% از ازدواج­ها در فیلم­ها فاقد جلسه خواستگاری است! همچنین 50% از خواستگاری­ها یا در خانه نیست و یا اگر در خانه باشد، با حضور دوستان و آشنایان است و خانواده حضور ندارد!  و حتی 60% از ازدواج­های سینمای ایران جشن ندارند و عروسی نمی­گیرند! و این هر سه مطابق عرف فعلی جامعه نیست!
•         و بالاخره ازدواج­ها در فیلم های اکران شده سینما بدون آیین و تشریفات هست و بازنمایی واقعی از این آیین در پرده سینما به چشم نمی­آید. به­طوری که عروسي در تالار برگزار نمي­شود، خواستگاري ها در خانه نيست، اتفاقات عجيب و غيرمنتظره در فيلم ها وجود دارد، بيشتر آشنايي­ها در فضاي عمومي مثل خيابان و كوچه رخ مي­دهد، درصد ازدواج­هايي كه در آن­ها عشق موازي متداخل است بالاست و... كه اين مسايل ازدواج را از جنبه واقعي بودن خارج مي­كند.

حال با توجه به بررسی صورت گرفته باید دید نمود اين مسایل در فیلم­های اکران شده سینما، چه تأثيراتي در ذهنيت و تلقي جوانان سینما­روی دهه شصتي -که با توجه به سن خود در آستانه همسرگزینی قرار دارند-  نسبت به  ازدواج و سبک زندگی داشته است!!؟

انتهای پیام/

مطالب مرتبط :
• پیام فرمانده سپاه بیت المقدس کردستان به مناسبت روز ارتش
• شهرداری مریوان به دلیل سوء‌مدیریت در پسماند، محکوم به جزای نقدی شد
• «کنگر» و «ریواس» گیاهانی موثر در کاهش علائم آلرژی فصلی
• کمک به نیازمندان کردستانی در اولویت روزه داران باشد/ مشارکت گسترده در انتخابات ۱۴۰۰ ضرورتی انکارناپذیر است
• شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَ بَینَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ

برچسب ها :

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نام	*
کد امنیتی